هیدروکسید سدیم ( سود سوزآور)
هیدروکسید سدیم ( سود سوزآور)
کلیات :
عوارض حاد :
عوارض مزمن :
تماس پوستی :
تماس چشمی :
مواجهه تنفسی :
مواجهه گوارش :
شرایط مستعد کننده
کمک های اولیه :
استانداردهای تماس استنشاقی :
کلیات : هیدروکسید سديم بشدت خورنده بوده و یک تحریک کننده قوی دراثرتماس از راههای مختلف می باشد. ( تنفسی ، گوارشی ، پوستی و چشمی ) هیدروکسید سديم سبب سوختگی شدید وآسیب دائمی بافت های در تماس میگردد . مکانیسم سوختگی دوگانه است سوختگی حرارتی ناشی از ترکیب سدیم هیدروکسید با رطوبت و متعاقب آن ایجاد گرما و نیز سوختگی شمیایی ناشی از واکنش با ملکولهای ارگانیک . ذرات منتشر در هوای هیدروکسیدسدیم خیلی تحریک کننده برای سیستم تنفسی فوقانی می باشد و ممکن است سبب ادم ریه شود . سدیم هیدروکسید سریعا در تماس با بافت ها واکنش داده ، لذا سمیت سيستمیک ایجاد نمی کند یعنی عوارض در محلی دوراز نقطه تماس ایجاد نمی کند .
عوارض حاد : عوارض حاد ناشی از تماس کوتاه با غلظت های زیاد سدیم هیدروکسید رخ می دهد که شامل تحریک و التهاب و سوختگی پوست ، چشم ، بینی ، نای و حنجره می باشد . گاهی استشناق میزان زیاد هيدركسيد سدیم منجر به تورم حنجره و بيماري هاي انسدادي ريوي غير قابل برگشت مي گردد . علائم اوليه بلع شامل درد شکم و استفراغ میباشد . پرفوراسیون یا سوراخ شدن سیستم گوارش معده-روده ای و شوک هم امکان دارد رخ دهد ولی این حادثه تا چند ساعت پس از بلع علائمش ظاهرمیگردد . تماس با محلولهای 50 - 25% سبب ا لتهاب فوری پوست میگردد ولی غلظتهای کم ( زیر4% ) سبب تحریک پوستی نمی گردد مگر اینکه چند ساعت تماس طول بکشد . تماس چشمی سبب سوختگی و گاهی سبب آسیب دائمی چشمی می گردد ولی تشخیص شدت آسیب چشمی مقدور نمی باشد مگر آنکه 72 ساعت از تماس گذشته باشد.
عوارض مزمن : عوارض مرمن ناشی ازتماس طولانی با غلظت های کم هیدروکسیدسدیم منتشردرهوا رخ می دهد که شامل التهاب بینی وگلو ، درد قفسه سینه ، کوتاهی تنفس و زخم مجرای بینی می باشد و تماس فرمن پوستی ممکن است سبب درماتیت گردد .
تماس پوستی : تماس پوستی باگرانولهای سدیم هیدروکسید یا محلولهای غلیظ سبب سوختگی های شیمیایی و حرارتی شده که منجر به آسیب عمیق بافتی می گردد . متعاقب تماس با محلولهای 50-25% التهاب وتحریک طی 3 دقیقه ظاهرمی گردد سوختگی بصورت نرم و مرطوب وخیلی دردناک می باشد . تماس با شدت کمتر سبب التهاب ، قرمزی و تورم می گردد . تماس با محلولهای رقیق سدیم هیدروکسید برای چندین ساعت سبب درد نمیگردد اما سوختگی های شدید می تواند رخ دهد ، اگرماده شیمیایی سریعا با شستشو از پوست رفع نگردد . تماس کوتاه با میزان کم متعاقب بهبود سریع ، سبب عوارض تاخیری و یا طولانی مدت نمی گردد . تماس مزمن پوستی ممکن است سبب درماتیت شود .
تماس چشمی : تماس چشمی با گرانولهای هیدروکسید سدیم یا محلولهای غلیظ می تواند پروتئين های چشم را هیدرولیز کرده ، سبب سوختگی شدید و آسیب چشمی گردد . ضایعات سطحی ، تخریب سلولی ، التهاب و کدورت قرینه ممکن است رخ دهد . زخم ممکن است چندین روز پس ازتماس نیز پیشرفت نماید . عوارض شدید شامل کاتاراکت ، گلوکوم ، چسبندگی پلک به قرنيه ، کوری و از دست دادن چشم می باشد .
مواجهه تنفسی : استشناق ذرات ریز یا غبار سدیم هیدروکسید سبب تحریک دهان ، بینی ، گلو و مجاری تنفسی فوقانی می گردد . درصورتی که تماسها تکرار شونده و یا طولانی باشد ممکن است تحمل نسبت به این اثرات رخ دهد . غلظتهای بالا برای سیستم تنفسی فوقانی خیلی تحریک کننده است و ممکن است سبب ادم ریه شود . شرایطی که می تواند دراثرتماس طولانی مدت رخ دهد شامل گرفتگی صداي مداوم و سندرم اختلال واکنش مجاری هوایی (RADS) می باشد که این نوعی ازآسم ناشی از مواد شیمیایی و محرک می باشد .
مواجهه گوارش : بلع سدیم هیدروکسید سبب زخم های شدید و سریعا خورنده دهان ، مری و معده می گردد . نکته مهم قابل ذکر اینست که فقدان سوختگی واضح و قابل رویت در دهان وجود سوختگی مری را رد نمیکند . بلع فورا دردناک و سخت می شود و آبریزش ازدهان بطورزیاد وشایع رخ می دهد . درد شکم و قفسه سینه اغلب وجود دارد . استفراغ ، افتادن به روی شکم و ضربان تند و ضعیف وکولاپس ممکن است رخ دهد . درافرادی که بهبود میابند ، زخم فشارنده مری و سیستم گوارشی ( معده-روده ای ) درنهایت ممکن است رخ دهد . گزارشاتی از سرطان SCC مری در مدت زمان طولانی 42-12 سال پس از بلع مشاهده شده است اما این کانسرها بنظرنمی رسد که ناشی از اثر کارسينوژن مستقیم سدیم هیدروکسید باشد .
شرایط مستعد کننده : افراد با بیماری های تنفسی ، چشمی و پوستی قبلی ، ممکن است نسبت به سدیم هیدروکسید حساس تر باشند . افراد با گلوکوم نباید در معرض رطوبت و یا غبار سدیم هیدروکسید قرارگیرند زیرا که آن فشار چشم را بالا .می برد . تماس همزمان با مواد شیمیایی تحریک کننده و خورنده دیگر ، ممکن است اثرات سمی هیدروکسید سدیم راتشدید نماید .
افزایش حرارت و دمای محیط کارمیزان سمیت راتشدید می نماید .
کمک های اولیه : الف) چشم : سریعا چشم ها را برای 15دقیقه شتشو دهید درحالیکه پلکها را به بالامیبرید . رسیدگی پزشکی باید فورا شروع گردد .
ب) پوست : قطع سریع تماس پوستی حیاتی است . لباس و کفش های آلوده را درآورید سریعا پو ست را حداقل برای15دقیقه با مقادیرزیاد آب ، شستشودهید . لباسها را قبل از مصرف ، دوباره بشویيد .
ج) گوارش : سعی درالقای استفراغ نکنید . cc 200-100 آب يا شير بدهید . شارکول فعال را استفاده نکرده و سعی در خنثی کردن محتویات معده نکنید . هرگزدر فردی که هوشیاری کامل ندارد ازطریق دهانی چیزی ندهید . رسیدگی پزشکی باید فورا شروع شود .
د) تنفس : فردبیماررا به هوای تازه و آزاد ببرید . اگر بیمار تنفس ندارد ، تنفس مصنوعی بدهید . اگربیمار سخت نفس می کشد به او اکسیژن بدهید . سریعا مراقبت پزشکی راشروع کنید .
استانداردهای تماس استنشاقی :
1) سقف تماس CL(که نباید درهیچ زمان بیشتر از آن شود) 2 mg/m3
2) STEL or STحد تماس کوتاه مدت نامشخص
3)متوسط تماس 8 ساعت مجاز (TWA) 2 mg/m3
4)میزان خطرفوری برای حیات وسلامتی (IDLH) mg/m3 10
منابع و ماخذ :
Agency for Toxic Substances and Disease Registry (ATSDR). 1992. Toxicological profile for aluminum
Atlanta, GA: U.S. Department of Health and Human Services, Public Health Service
Threshold Limit Values for Chemical Substances and Physical Agents and Biological Exposure
Indices. American Conference of Governmental Industrial Hygienists; Cincinnati, OH.
AIHA, 2002: American Industrial Hygiene Association (2002). The AIHA 2002 Emergency
Response Planning Guidelines and Workplace Environmental Exposure Level Guides Handbook.
American Industrial Hygiene Association; Fairfax, VA.
ATSDR, 2000: Agency for Toxic Substances and Disease Registry, U.S. Department of Health
and Human Services (2000). Managing Hazardous Materials Incidents, Volume III. Medical
Management Guidelines for Acute Chemical Exposure. Sodium Hydroxide (NaOH). Retrieved
from: http://www.atsdr.cdc.gov/MHMI/mmg178.html
Cal/EPA, Office of Environmental Health Hazard Assessment Revised 09/24/03
www.OEHHA.Ca.Gov Page 8 of 9
Technical Support Document: Toxicology Volume 1, Number 7
Clandestine Drug Labs: Meth. SODIUM HYDROXIDE
Genium, 1999: Genium Publishing Corporation (1999). Sodium Hydroxide. Genium’s Handbook
of Safety, Health, and Environmental Data for Common Hazardous Substances. McGraw-Hill
Companies, Inc.; Schenectady, NY.
Gossel & Bricker, 1994: Gossel, T.A., Bricker, J.D. (1994). Principles of Clinical Toxicology.
Second Edition. Raven Press, Ltd.; New York, NY.
HSDB, 2001: Hazardous Substances Data Bank, National Library of Medicine (2001). TOXNET
(Toxicology Data Network). Sodium Hydroxide. Retrieved from: http://toxnet.nlm.nih.gov/
IRIS, 2003: Integrated Risk Information System, National Library of Medicine (2003). TOXNET
(Toxicology Data Network). Retrieved from: http://toxnet.nlm.nih.gov/
Mallinckrodt, 2001: Mallinckrodt Baker, Inc. (2001). Material Safety Data Sheet for Sodium
Hydroxide. Phillipsburg, NJ.
NAS, 1980: National Academy of Sciences (1980). Volume 3: Drinking Water and Health.
National Research Council, Safe Drinking Water Committee. National Academy Press;
Washington, D.C.
NIOSH, 1997: National Institute for Occupational Safety and Health, U.S. Department of Health
and Human Services (1997). NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards. DHHS (NIOSH)
Publication No. 97-140. NIOSH Publications; Cincinnati, OH.
OEHHA, 1999: Office of Environmental Health Hazard Assessment, California Environmental
Protection Agency (1999). Determination of Acute Reference Exposure Levels for Airborne
Toxicants. Acute Toxicity Summary: Sodium Hydroxide.
OEHHA, 2002: Office of Environmental Health Hazard Assessment, California Environmental
Protection Agency (2002). All Chronic Reference Exposure Levels Adopted by OEHHA as of
September 2002. Retrieved from: http://www.oehha.ca.gov/air/chronic_rels/pdf/allchrels.pdf
Turkington, 2000: Turkington, R. (2000). HazCat® Methamphetamine Chemical/Waste
Identification System. Haztech Systems, Inc.; San Francisco, CA.
U.S. EPA, 2002: United States Environmental Protection Agency, Region IX (2002). Preliminary
Remediation Goals, Sodium Hydroxide. Retrieved from:
http://www.epa.gov/Region9/waste/sfund/prg/files/02table.pdf
USP, 1998: United States Pharmacopeial Convention, Inc. (1998). Drug Information for the
Health Care Professional. Volume 1. Eighteenth Edition. United States Pharmacopeial
Convention, Inc.; Rockville, MD.
Cal/EPA, Office of Environmental Health Hazard Assessment Revised 09/24/03
دكتر ذوعلم – پزشك دوره ديده طب كار
این وبلاگ توسط همکاران محترم مهندسی بهداشت حرفه ای ساوه اداره می شود.