مهندسی بهداشت حرفه ای ساوه   

بررسی تغییرات یکساله NIHL دراثر سروصدا بین کارگران صنایع شهر صنعتی کاوه سال 1384

انسیه داوری 1  قاسم طوری 2  مرتضی سیفی 3

1و3- کارشناس بهداشت حرفه ای مرکزبهداشت ساوه -2 کارشناس بهداشت حرفه ای گروه خودروسازی پارس خودرو

مقدمه

صدا شایعترین عامل زیان آور فیزیکی محیط کار است و با شدتهای مختلف تقریبا در تمام صنایع وجود دارد . بطور کلی هیچ صنعتی را نمی توان یافت که از نظر آلودگی صدا ایمن باشد. همچنین در مناطق مختلف جهان تقریبا هیچ نژادی را نمی توان یافت که نسبت به آثار سوء آن به خصوص ، کاهش شنوایی مقاوم باشد. کاهش شنوایی ناشی از محیط کار (NIHL ) یکی از قدیمی ترین بیماریهای شغلی شناخته شده است. بیماریهای دستگاه شنوایی ناشی از صدای محیط کار ، مشکل شایعی در بین بسیاری از صنایع است. صنعتی شدن و نیاز روزافزون به تولیدات و مواد صنعتی در کشور منجر به افزایش قابل ملاحظه ای در صدای محیط کار شده است.

کاهش شنوایی بصورت تغییر دائم در استانه درک حسی در اثر مواجهه مداوم با صدای غیر مجاز ابتدا بطور تیپیک در فرکانس  4 کیلوهرتز در ادیوگرام مشاهده می گردد که به تدریج در صورت عدم قطع مواجهه میزان افت نه تنها در این فرکانس افزایش می یابد بلکه سایر فرکانسها را نیز درگیر می کند . افت شنوایی ناشی از صدا معمولا در هر دو گوش دو طرفه و متقارن بوده ولی بعلت شرایط کاری می تواند در یکی از دو گوش بطور شدیدتر خود را نشان دهد.

تماس پیاپی با صدا موجب آسیب عصب شنوایی می شود. در این باره شدت ، بسامد و مدت زمان مواجهه با سروصدا از اهمیت بسیار برخوردار است و باید مورد توجه قرار گیرد در ضمن ، تداوم تماس با صدا همراه با فاکتورهایی از قبیل افزایش سن ، سابقه ابتلا به برخی بیماریها ، ضربه به سر ، مصرف برخی داروها و... موجب تسریع در افت آستانه شنوایی در بین افراد در معرض صدا خواهد شد.

در گزارش OSHA عنوان شده است که در امریکا  30 میلیون نفر در معرض صدای خطرناک شغلی قرار دارند که از این تعداد 10 میلیون نفر دچار NIHL می باشند. بعلاوه OSHA تخمین زده که 17% کارگران بخش تولید دچار حداقل اختلال در شنوایی هستند. همچنین برآورد می شود که حدود 4-1 % جمعیت کشورهای توسعه یافته در معرض سطوح مخاطره آمیز صدا می باشند و این به معنی فقدان یا عدم کارایی برنامه H.C.P در این کشورهاست.

ارلندسون و همکارانش روی افت شنوایی کارگران یک واحد صنعتی مطالعه کردند و نتایج کار آنها نشان داد که 30% افراد دارای کاهش معناداری در توانایی شنیداری بواسطه سروصدا هستند و دریافتند که تغییر NIHL در بین گروه جوان کمتر از گروه مسن است.

مواد و روشها

هدف از این مطالعه بررسی میزان سروصدا در محیط کار و تعیین اثر سروصدا در سه محدوده کمتر از حد استاندارد (76-80 db) ، کمترو نزدیک به حد استاندارد ( 81-85db ) و نزدیک و بیشتر از حد استاندارد (86-90db ) برروی شنوایی  کارگران در مدت یکسال می باشد . درکل بررسی به شکل پایش محیطی و پایش زیستی صورت پذیرفت. در روش محیطی نتایج اندازه گیری سروصدا توسط شرکتهای مجاز بهداشت حرفه ای در صنایع مختلف شهر صنعتی کاوه که بصورت گزارش اندازه گیری سروصدا به مرکز بهداشت ساوه ارسال شده بود مورد ارزیابی قرار گرفت . در مرحله نخست  شرکتهایی که میزان صدای یکنواخت آنها در سه محدوده انتخابی ما (76-80 db، 81-85db و 86-90db ) قرار داشت غربال شدند.در مرحله بعد شرکتهایی که طی دو سال 82و83 توسط یک شرکت مشترک پایش شده بودند شناسایی شدند که البته تغییرات صدای این صنایع در این مدت صفر بوده است. سپس در این صنایع در هر کدام از سه رنج مورد نظر کارگران ایرانی با جنسیت مذکر که در سالهای 82و83 به مدت 8 ساعت با صدای مورد نظر مواجهه داشتند و نیز به طور مستمر از وسایل حفاظت فردی مناسب استفاده نمی کردند با سابقه کمتر از ده سال انتخاب شدند . در ضمن این افراد طی این یک سال دچار هیچ گونه بیماری عفونی در ناحیه گوش و حلق و بینی ، تصادف ، ضربه به سر ، سقوط از بلندی  و مسمومیت دارویی نشده بودند و از داروی خاصی که به تسریع افت آستانه شنوایی کمک کند استفاده نکرده بودند. تعداد افرادیکه در لیست افراد انتخابی قرار گرفت در هر گروه تقریبا 85 نفر بود.در مرحله بعد پرونده بهداشتی کارگران مورد بررسی قرار گرفت  و نتیجه ادیوگرام هر دو سال که توسط یک نفر ادیولوژیست ارزیابی شده بود در جداولی که از قبل طراحی شده بود ( جدول شماره 1 ) شبت شدو اثر سن نیز از نتایج کسر گردید. با کمک نرم افزار SPSS  ، NIHL مربوط به هر دو گوش و NIHL مربوط به سالهای 82و83 محاسبه گردید . در مرحله بعد اختلاف NIHL بین سالهای 82و83 برای تمامی افراد  محاسبه شده ، سپس میانگین NIHL کلی در هر یک از سه گروه مورد نظر بدست آمد.

جدول شماره 1

مشاهدات

بررسیهای انجام شده نشان داد که  با توجه به ثبات میزان صدای محیط کار ، متوسط تغییرات یکساله NIHL بین کارگران گروه اول که با میزان صدای 76-80 دسی بل مواجهه داشتند برابر 0.72 + ، گروه دوم که با میزان صدای 81-85 دسی بل مواجهه داشتند ، برابر 1.65 + و گروه سوم که با میزان صدای 86-90 دسی بل مواجهه داشتند ، برابر 2.002 + بود.( نمودار شماره 1 ) باید به این نکته نیز اشاره کرد که میانگین سنی این گروهها به ترتیب در گروهی که با صدای 76-80 دسی بل تماس داشته اند برابر 30.5 سال و د رگروهی که با 81-85 دسی بل تماس داشته اند ، برابر 32.93 و در گروهی که با میزان صدای 86-90 دسی بل تماس داشته اند برابر 29.76 سال بوده است.( نمودار شماره 2) همچنین میانگین سابقه کاری این گروهها به  ترتیب در گروهی که با صدای 76-80 دسی بل تماس داشته اند برابر 5.3 سال و د رگروهی که با 81-85 دسی بل تماس داشته اند ، برابر 4.5 و در گروهی که با میزان صدای 86-90 دسی بل تماس داشته اند برابر 6.6 سال بوده است. ( نمودار شماره 3)

نمودار شماره 1- نمودار تغییرات یکساله NIHL  با توجه به میزان صدای محیط کار

نمودار شماره 1 -  نمودار میانگین سنی افراد در گروههای در مواجهه با صدای متفاوت در محیط کار

نمودار شماره 1 -  نمودار میانگین سابقه کاری  افراد در گروههای در مواجهه با صدای متفاوت در محیط کار

نتایج

نتایج بدست امده نشان می دهد که در طول مدت یک سال میزان NIHL در بین کارگران در صورتیکه از وسایل حفاظت شنوایی مناسب استفاده نکنند حتی اگر در مواجهه با صدای کمتر از حد مجاز ( 76-80 دسی بل ) قرار داشته باشند ، افزایش خواهد داشت که این افزایش با توجه به بالا رفتن سطح سروصدای محیط کار روند صعودی دارد.

شاید بتوان گفت که میزان سن و یا سابقه کار در روند صعودی یا نزولی بودن تغییرات یکساله NIHL تاثیر چندانی ندارد.

منابع

1-گلمحمدی رستم ، مهندسی صدا و ارتعاش ، همدان، انتشارات دانشجو (چاپ دوم ) ، 1382

2-قضایی صمد ، بیماریهای ناشی از عوامل فیزیکی ، انتشارات دانشگاه تهران ، 1379

3-عقیلی نژاد ماشاالله ، طب کار و بیماریهای شغلی ، انتشارات ارجمند ، جلد اول ، 1379

4-روشنی زهره ، ذاکریان ابوالفضل ، بررسی افت شنوایی در کارگران مونتاژکار کارخانه مگاموتور ، تابستان 1381

5-رسولزاده یحیی  ،غلام نیا رضا ، کوهی فریبا ، جهانیان سمیه ، بررسی میزان NIHL و معلولیت شنوایی در بین کارکنان یک شرکت تولیدی.

1- Kat 2,J, handbook of Clinical Audiology,1885

2-Erlandsson B ,hakanson H , Ivarsson A ,Nilsson , Sheppard workers . serial Audiometry over a four – ear period . secand Audiol .1983 . vol 12( 2): 135-40.